Σήμερα 25 Αυγούστου, το μεσημέρι, ανέβηκα στα Πριόνια με αυτοκίνητο φίλου και μετά με τα πόδια κατηφόρισα προς το παλιό μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου που αναπαλαιώνεται και εκτιμώ πως σε λίγα χρόνια θα αναδειχθεί σε ένα από τα πιο ιστορικά, θρησκευτικά μνημεία. Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να συγχαρώ τους γέροντες της Ιεράς Μονής του Αγίου Διονυσίου για τις αξιέπαινες προσπάθειές τους. Η αναστήλωση αυτού του ιστορικού μνημείου – που οι πρόγονοι της Μέρκελ το ανατίναξαν κατά την περίοδο της κατοχής – αποτελεί φάρο αισιοδοξίας και πυξίδα για το μέλλον.
Στην διαδρομή για το κατέβασμα σκεφτόμουν το πόσο «παράξενος» μου φαίνεται αυτός ο Αύγουστος.
Είτε γιατί δεν συνάντησα στον Όλυμπο τον κόσμο και τους τουρίστες που έβλεπα τα προηγούμενα χρόνια, είτε η πανδημία, είτε η κρίση, είτε τα ελληνοτουρκικά… Δυστυχώς το ίδιο νιώθω και για τον Σεπτέμβριο που έρχεται.
Σε κάποιο σημείο της διαδρομής ήρθε στο μυαλό μου μια ανάρτηση της συμπατριώτισσάς μας Εύης Μουκριώτη στο facebook που πριν λίγες μέρες είπε μεταξύ άλλων «…ίσως μόνο από το Θεό μπορείς να περιμένεις κάτι…»…
Κατέβηκα με αμάξι στο χωριό και πήγα στους Μύλους. Από εκεί πήρα το μονοπάτι Ε4 στο Νερόμυλο, στο Λάκκο και μετά ανηφόρησα από του «Μήλιου το Γεφύρι» περνώντας για λίγο από το εξωκλήσι της «Παναγιάς του Ολύμπου», που γιόρταζε τα εννιάμερα την Κυριακή 23 Αυγούστου.
Μου έκανε εντύπωση πως τα καντήλια ήταν ακόμα αναμμένα, ίσως από κάποιους βιαστικούς διαβάτες και για αυτό ρώτησα τον πρόεδρο των συγγραφέων Πιερίας Παναγιώτη Αγγελίδη – που τυχαία συνάντησα εκεί με τη γυναίκα και την κόρη του – πώς συμβαίνει αυτό. Τα καντήλια μου είπε ίσως ήταν αναμμένα από χθες που γιόρταζε ο Πατροκοσμάς, που σύμφωνα με την παράδοση, πέρασε από το σημείο αυτό και μέσα από το Φαράγγι του Ενιπέα ανέβηκε στο Χοροστάσι που μίλησε στους Λιτοχωρίτες που συγκεντρώθηκαν για να τον υποδεχθούν και να τον ακούσουν.
Πράγματι στο εξωτερικό τμήμα του Ναού υπάρχει ένας βράχος με μια πετροεικόνα του Κοσμά του Αιτωλού και μια πέτρα σκαλισμένη με τη ρύση του «Μακάριοι οι κατοικούντες στους πρόποδες του Ολύμπου- 1770». Με μια σύντομη περιήγηση στο κτήμα, είδα τις καστανιές φορτωμένες από κάστανα, τις ροδιές λυγισμένες από ρόδια, τις ελιές με τα κλωνάρια τους να φτάνουν μέχρι τη γη και τα αμπέλια λυγισμένα από τα μαύρα σταφύλια.
«Ευλογημένος τόπος» σκέφτηκα, όμως ο πιο σημαντικός λόγος που αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω αυτό το μικρό σημείωμα είναι μια αγιογραφία της Παναγιάς του Ολύμπου, του Κατερινιώτη αγιογράφου Σπύρου Καρέλα (2015), που είναι αρκετά επίκαιρη με τις μέρες που τρέχουν και θεωρώ πως έχω καθήκον και υποχρέωση να αναδείξω αυτές τις λεπτομέρειες της αγιογραφίας που μερικές μου έκαναν φοβερή εντύπωση λόγο της επικαιρότητας.
- Το Ιερό της εκκλησίας αντί για την ανατολή, είναι στραμμένο προς την Αγιά Σοφιά της Κωνσταντινούπολης, η οποία απεικονίζεται απέναντι από το εκκλησάκι και με το γέροντα Παΐσιο καθισμένο, σκεπτικό και κοιτώντας προς την Αγιά Σοφιά. Από ότι μου είχε πει πριν πολλά χρόνια η τ. κτητόρισσα μακαρίτισσα πλέον, Ελένη χήρα Ηλία Παπανικολάου, η σχετική έγκριση είχε δοθεί από το Μητροπολίτη κ. Αγαθόνικο ο οποίος είχε την ιδέα το ιερό αυτό να είναι στραμμένο προς την Αγία Σοφία και ο ίδιος προσωπικά έκανε τα θυρανοίξια από αυτό το εξωκλήσι
2. Ακριβώς πιο πάνω απεικονίζεται ο Πατροκοσμάς που κατά την παράδοση είπε τη φράση «Μακάριοι οι κατοικούντες στους πρόποδες του Ολύμπου»
3. Πιο πάνω στην αγιογραφία είναι ο Άγιος Διονύσιος, το παλιό και το νέο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου και λίγο πιο πάνω η αρκούδα και το παλιομονάστηρο.
4. Στην κορυφή του Ολύμπου φαίνεται το μοναστήρι του Σπαρμού και αριστερά η Ιερά Μονή Κανάλων.
5. Πιο κάτω φαίνεται το ποτάμι και η χαράδρα της Τοπόλιανης, ο Άγιος Ιωάννης, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Αθανάσιος, το Λιτόχωρο και ο οικισμός της Πλάκας.
6. Αριστερά της Παναγιάς φαίνεται το ποτάμι του Ενιπέα, του Μήλιου το Γεφύρι, ο οικισμός του Λάκκου και πιο πάνω ένα ακόμη γεφύρι με έναν ερημωμένο οικισμό – που κατά την παράδοση και την κ. Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ – κτίστηκε από Κωνσταντινουπολίτες που έφυγαν με ένα καράβι ένα μήνα πριν πέσει η Πόλη στους Τούρκους (!!;; )
Αυτό η κ. Αρβελέρ το υποστήριξε σε εκδήλωση στο Λιτόχωρο επί δημαρχίας Αθανασίου Κατσαμάκα. Επίσης αναφέρεται και στο βιβλίο του Γ. Ράπτη η «Παναγιά του Ολύμπου», όπως και σε άλλα δημοσιεύματα.
Εύχομαι ο Θεός να με αξιώσει κάποια μέρα να επισκεφτώ τις βιβλιοθήκες της Σορβώνης, όπου κατά την κ. Αρβελέρ βρίσκονται τα σχετικά πιο πάνω αρχεία που αφορούν τον οικισμό του Ενιπέα.
Πίνακας Χρήστου Κυπαρισσά
- Επίσης ο κ. Καρέλας αναδεικνύει τα αγριοκάτσικα του Ολύμπου, τα μαντριά των βοσκών της περιοχής, ένα λύκο και το αρχαίο Δίον.
- Στο κάτω σημείο της αγιογραφίας φαίνεται ο παλιός οικισμός του Βαρικού, το Άγιο Όρος με τους ταρσανάδες του, ένα Λιτοχωρινό καΐκι και ο Λευκός Πύργος στην αρχική του μορφή, ενώ στην ακτή του Θερμαϊκού φαίνεται το πέρασμα του Απόστολου Παύλου από τη Μεθώνη.
Πίνακας Ελένης Ν. Χραπανά- Κώνστα
9. Τελευταία άφησα να σχολιάσω μια σημαντική σημείωση του αγιογράφου όπου έξω από το εξωκλήσι αναδεικνύει ένα μνημείο (ανθρώπινη μορφή) όπου αναφέρεται στη μνήμη όλων των νεκρών του Εμφυλίου πολέμου.
Πίνακας με λάδι, άγνωστου περαστικού ζωγράφου
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω ότι στο εκκλησάκι από τον ανατολικό του πετρότοιχο, διερχόταν το παλιό μονοπάτι προς τον Άγιο Διονύσιο και τα Πριόνια.
Η Παναγιά του Ολύμπου έχει κτιστεί από πέτρες από οικίες Λιτοχωρινών που γκρεμίστηκαν (Ν. Χραπανά, Αθ. Κατσαμάκα, Ι. Παπανικολάου, Σκεφαλίδα κλπ.).
Για το ξωκλήσι της Παναγιάς του Ολύμπου έχουν γραφεί 2 συγγράμματα. Αυτό της Παναγιώτας Δωρή και του Γιώργου Ράπτη, ενώ διάφοροι αγιογράφοι έχουν ζωγραφίσει την Παναγιά του Ολύμπου και το εκκλησάκι. Από εκεί πρέπει να πέρασε τον Μάιο του 1981 ο Οδυσσέας Ελύτης και έγραψε το «Έχει και ο νους Λιτόχωρο… με διαβαστές πλαγιές κι εύφορα μπλε θαλάσσης».
Εμένα πάντα μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση μια υπόμνηση σκαλισμένη σε βραχάκι… «στα ερείπια κατοικούν οι μέλισσες και οι πρώτες ιδέες».
Γνωμικά από το παρεκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, στη βρύση από το εξωκλήσι:
Χαιρετώντας για απόψε, σας αναρτώ ένα βιντεάκι που μου έστειλε ένας φίλος – πριν από λίγο – από το καταφύγιο Ζολώτα όπου βρέχει “με το τουλούμι”.
Σχολιάστε το άρθρο