Θα προσπαθήσω σε αυτό το άρθρο να αφήσω στην άκρη – όσο αυτό είναι δυνατόν – τους συναισθηματισμούς που προέρχονται στο άκουσμα και μόνο της Αγίας Σοφίας και της Κωνσταντινούπολης.
Στις 10 Ιουλίου το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας προχώρησε στην ακύρωση του διατάγματος του 1934 που όριζε το καθεστώς της Αγίας Σοφίας ως μουσείο. Ειδικότερα, οι Τούρκοι δικαστές έκριναν πως το διάταγμα του 1934 -που έφερε την υπογραφή του Κεμάλ Ατατούρκ- και βάσει του οποίου η Αγία Σοφία απέκτησε το καθεστώς μουσείου, δεν ήταν σύννομο.
Άμεσα ο Σουλτάνος Ερντογάν προχώρησε στην έκδοση προεδρικού διατάγματος.
Hayırlı olsun. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 10, 2020
Όπως ανακοίνωσε, πλέον το τζαμί, θα υπάγεται στην Υπηρεσία Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, το διαβόητο Diyanet, που είναι υπεύθυνο για κάθε είδους προσπάθεια “αποκοσμικοποίησης” της Τουρκίας και δρα ως συντονιστής κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλο τον κόσμο.
“Αποφασίστηκε ότι η Αγία Σοφία θα τεθεί υπό την εποπτεία της Ντιγιανέτ (Αρχή Θρησκευτικών Υποθέσεων) και θα ξανανοίξει για προσευχή”, ανέφερε ο Ερντογάν στην ανακοίνωση.
Το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ, του οποίου η υπογραφή μετέτρεψε την Αγία Σοφία από τζαμί, σε μουσείο, ήταν μέρος των κοσμικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα. Για εμάς και πάλι ήταν υποταγή. Γιατί ως μουσείο δεν καταδικαζόταν από κανέναν η μετατροπή του Ναού της Χριστιανοσύνης σε τζαμί.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονιστεί πως η Αγία Σοφία, στο πέρασμα των χρόνων, πέρασε τις παρακάτω πέντε φάσεις:
- 537 – 1204: Ορθόδοξη Εκκλησία
- 1204 – 1261: Καθολική Εκκλησία
- 1261 – 1453: Ορθόδοξη Εκκλησία
- 1453 – 1934: Τζαμί
- 1934 – 2020: Μουσείο
Δυστυχώς – και σε αυτό φέρει τεράστια ευθύνη η ελληνική διπλωματία – η Αγία Σοφία δεν αναφέρεται από την UNESCO ξεκάθαρα ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά είναι μέρος από το 1985 της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς του «ιστορικού τομέα της Κωνσταντινούπολης», στον οποίο περιλαμβάνονται και άλλα οικοδομήματα.
Οι αντιδράσεις των πολιτικών της Ελλάδας, αρχής γενομένης από την ΠτΔ, μόνον θλίψη και οργή μου προκαλούν.
Η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου κάλυψε τις «χαμηλές πτήσεις» των Ελλήνων Πολιτικών με μια μεστή δήλωση που έπρεπε: “Ο κ. Ερντογάν ματαιοπονεί. Ακόμα και τους τοίχους της Αγίας Σοφίας να ξύσει για να μετατρέψει το μνημείο σε τζαμί, βυζαντινοί ύμνοι θα αναδίδονται. Σε θεσπέσια ελληνικά. Στους αιώνες των αιώνων.”
Παράλληλα, η συγκλονιστική τοποθέτηση της βυζαντινολόγου Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ, με δημόσια παρέμβασή της στην ΕΡΤ, μας έδειξε πως τελικά ο αυτοσκοπός του Κυριάκου Μητσοτάκη να εκλέξει μία γυναίκα στην Προεδρία της Δημοκρατίας δεν ήταν μονόδρομος. Απεναντίας…
Τρέμω – στην ιδέα και μόνο – το τι θα κάνει και το τι θα πει το κοιμώμενο πολιτικό μας σύστημα στην περίπτωση που ο Ερντογάν πάει, όπως έχει δηλώσει, και στήσει το γεωτρύπανο στα ελληνικά χωρικά μας ύδατα.
Το πολιτικό σύστημα στην χώρα μας είναι μπερδεμένο. Είναι αλλού. Τις τελευταίες ημέρες πέρα από τις light αντιδράσεις άκουσα ανοησίες όπου η Αγία Σοφία αναφέρεται ως κέντρο διαθρησκευτικό και μουσείο διαπολιτισμικό. Το τραγικό είναι πως αυτά τα λένε Έλληνες βουλευτές και πολιτικοί.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε, προς πάσα κατεύθυνση, πως η Αγία Σοφία είναι το «Μέγα Μοναστήρι». Για περισσότερα από 1000 χρόνια υπήρξε η Μεγαλύτερη Εκκλησία της Ορθοδοξίας. Αυτό το μαρτυρά η μακραίωνη ιστορία της και το θυμίζουν, ακόμα και σήμερα, τα ψηφιδωτά των Αγίων της. Η Αγία Σοφία είναι η Ρωμιοσύνη η ίδια, το σύμβολό μας.
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Καβάφης σε επιστολή του στον Foster το 1913:
“But there is one unfortunate difference between us [the British and the Greeks], one little difference. We Greeks have lost our capital – and the results are what you see. Pray, my dear Forster, oh pray, that you never lose your capital.”
Εμείς οι Έλληνες έχουμε χάσει την πρωτεύουσα μας. Αυτό.
Γενιές και γενιές μεγάλωσαν μετά την Άλωση με έναν και μόνον στόχο, μια και μόνο ψαλμωδία. Να ανάψουν τα κεριά στην Αγιά-Σοφιά και να ψάλλουν Τη Υπερμάχω.
“Στου Χριστού την Πίστη την Αγία” ορκίσθηκαν το ’21 και μας λευτέρωσαν και εμείς τους τιμούμε με τις επιτροπές της Γιάννας και τα οργισμένα tweet του Δένδια. Πόση ντροπή!
Ορθότατα το έγραψε ο Αντώνης Σαμαράς για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί: «Η Ευρώπη κοιμάται. Η Δύση αυτοκτονεί. Όποιοι δεν υπερασπίζονται την ταυτότητα και τον πολιτισμό τους, αφανίζονται…»
Δυστυχώς μαζί με την Ευρώπη και την Δύση κοιμάται και η Ελλάδα. Αντιμετωπίζει τα Ελληνοτουρκικά με κάτι απίθανους τύπους στο ΕΛΙΑΜΕΠ – που ούτε το όνομά τους δεν θέλω να αναφέρω – συνεπικουρούμενους από απόστρατους πολιτικούς. Αυτήν είναι η απάντηση της Ελλάδας στις πράξεις του Ερντογάν. Ο Τούρκος γελά, εμείς κλαίμε.
Κι όμως είχαμε τον χρόνο να αντιδράσουμε και να το μαζέψουμε…
Τον Οκτώβριο του 2019 στην Αίθουσα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στην Θεσσαλονίκη, ο πρόεδρος Κώστας Καραμανλής έστειλε σε όλους τα μηνύματα που έπρεπε:
- «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια απροκάλυπτη κλιμάκωση εκ μέρους της Τουρκίας, από τον Έβρο μέχρι την Κύπρο. Κλιμάκωση που είναι σχεδιασμένη και συστηματική. Γνωρίζουμε πια που αποσκοπούν οι στρατηγικές κινήσεις της Άγκυρας»
- « …η Ελλάδα δεν πρέπει να συρθεί ούτε να παρασυρθεί από τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας και δεν πρέπει να επιτρέψει τη δημιουργία τετελεσμένων σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της. Πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση και ετοιμότητα. Γιατί, ας μην γελιόμαστε, η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των εθνικών συμφερόντων μας θα βασιστεί στις δικές μας δυνάμεις. Στην εμπέδωση αρραγούς εθνικού μετώπου και στη διασφάλιση της αποτρεπτικής ισχύος των ενόπλων μας δυνάμεων»
Κι αντί αυτά οι κυβερνώντες να τα ακούσουν και να προβληματιστούν, «χαβαλεδιαζόταν» στα πάνελ του ΕΛΙΑΜΕΠ με κάθε απίθανο κήρυκα ενδοτισμού. Άλλωστε ποιος είναι ο Κώστας Καραμανλής μπρος στους πολιτικούς ογκόλιθους σήμερα…
Ο Ερντογάν, με την ίδια ευκολία που εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό, με την ίδια άνεση θα εργαλειοποιήσει και την Αγία Σοφία. Προ τετελεσμένων θα μας σύρει σε διαπραγματεύσεις χωρίς η Ελλάδα να έχει μια κάποια τακτική.
Το έγραψε ωμά η φίλη μου η Ζέζα Ζήκου, προ λίγων εβδομάδων:
«… στα Ελληνοτουρκικά αναδύονται φαιδροί «νέοι φωστήρες» με μια επικίνδυνη οικονομίστικη αντίληψη της γεωπολιτικής αξίας της χώρας. Ωστόσο, η γεωπολιτική εξισορρόπηση με την Τουρκία διολίσθησε σε ήττα και το σήμερα χρειάζεται ένα σοβαρό, έξυπνο και αξιόπιστο γεωστρατηγικό σχέδιο για να δημιουργηθεί ένα μοντέλο που θα αφήνει τις κλίκες του ΕΛΙΑΜΕΠ «έξω» και τους ελάχιστους σοβαρούς παίκτες «μέσα». Τα ψέματα έχουν προ πολλού τελειώσει».
Τέλος θα ήθελα να σκεφθείτε το πως θ’ αντιδρούσε η Τουρκία και ο Ισλαμικός Κόσμος, αν μια χώρα της Δύσης μετέτρεπε ένα τζαμί σε εκκλησία …
Είναι δεδομένο πλέον πως ο Ερντογάν, με τις κινήσεις του, επιδιώκει να γίνει ο αρχηγός του Ισλαμικού Κόσμου.
Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό; Έτσι δεν είναι;
Σχολιάστε το άρθρο