Δυστυχώς, παρά τις διεθνείς διπλωματικές προσπάθειες και την πρόσφατη εξαγγελθείσα εκεχειρία από το βήμα του ΟΗΕ, ο λιβυκός εμφύλιος πόλεμος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Πηγή: The Economist
Οι μάχες μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Αλ Σαράζ που ελέγχει την πρωτεύουσα Τρίπολη και τμήματα στα δυτικά της χώρας και των δυνάμεων του Στρατάρχη Καλίφα Χαφτάρ ο οποίος είναι κύριος όλης της ανατολικής Λιβύης, συνεχίζουν να μαίνονται ανεξέλεγκτα. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί αμήχανα και, ταυτόχρονα, προσπαθεί να σταματήσει αφενός τις εχθροπραξίες ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και αφετέρου όλους τους «εξωτερικούς παράγοντες» που υποδαυλίζουν τη σύγκρουση.
Πράγματι, μία από τις πιο σημαντικές πτυχές του λιβυκού εμφυλίου είναι η ενεργός – εμφανής ή καλυμμένη – στρατιωτική εμπλοκή τρίτων χωρών, υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς. Είναι γνωστό, πλέον, ότι ο βασικός σύμμαχος των κυβερνητικών δυνάμεων είναι η Τουρκία, η οποία επέλεξε τον «δύσκολο δρόμο» της αποστολής τμημάτων του τακτικού της στρατού (κυρίως των ειδικών δυνάμεων), στρατιωτικούς συμβούλους, καθώς και πλήθος στρατιωτικού εξοπλισμού και μέσων. «Δύσκολος ο δρόμος» αν αναλογιστούμε ότι οποιαδήποτε απώλεια ανθρώπινης ζωής από πλευράς των τουρκικών δυνάμεων που μάχονται στη Λιβύη, προκαλεί τις ανάλογες αντιδράσεις στο εσωτερικό της γείτονος και το πολιτικό κόστος για τον πρόεδρο Ερντογάν είναι μεγάλο. Το Κατάρ, επίσης, είναι μια χώρα η οποία από την πρώτη στιγμή αναγνώρισε την κυβέρνηση Αλ Σαράζ και έκτοτε την υποστηρίζει οικονομικά και στρατιωτικά. Η ανάμιξή του στην πολιτική και οικονομική ζωή της Λιβύης χρονολογείται από την εποχή Καντάφι, καθώς υποστήριξε ενεργά τις δυνάμεις της ισλαμικής αντιπολίτευσης που τελικά τον ανέτρεψαν.[1]
Από την άλλη πλευρά, η μεγάλη σύμμαχος των δυνάμεων του Στρατάρχη Χάφταρ, η οποία δεν είναι άλλη από τη Ρωσία, έχει επιλέξει να αναμιχθεί στον λιβυκό εμφύλιο κυρίως μέσω «ιδιωτικών στρατιωτικών εταιριών» (private military companies/PMC), κοινώς μισθοφόρων.[2] Η χρήση μισθοφόρων είναι μια τακτική η οποία έχει βαθιές ρίζες στη ρωσική ιστορία. Το Κρεμλίνο τους βλέπει ως ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για να πετύχει τους στόχους του, κρύβωντας επιμελώς την ανάμιξη και τους σκοπούς του, αποφεύγοντας παράλληλα το ρίσκο της χρησιμοποίησης εθνικού τακτικού στρατού.[3]
Η πιο γνωστή τέτοιου είδους ανεπίσημη ρωσική στρατιωτική εταιρία είναι το λεγόμενο «Wagner Group». Αν και ο ρόλος και η δράση του καλύπτεται από πλήρη μυστικότητα, θεωρείται πλέον δεδομένη η άμεση σχέση και υπαγωγή του στο Κρεμλίνο, το οποίο χρησιμοποιεί την εν λόγω οργάνωση για σκοπούς στρατολόγησης και εκπαίδευσης μισθοφόρων, τους οποίους στη συνέχεια αναπτύσσει σε εμπόλεμες ζώνες, είτε για να εμπλακούν άμεσα στις μάχες είτε για να παράσχουν ασφάλεια και εκπαίδευση σε φιλικά καθεστώτα.
Η παρουσία του Wagner Group στη Λιβύη έχει γίνει αισθητή, ήδη, από τον Οκώβριο του 2018.[4] Εξάλλου, στη συνάντηση που είχε στα τέλη του ίδιου έτους ο Ρώσος Υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού με τον Στρατάρχη Χάφταρ, παρών στις συνομιλίες ήταν και ο Yevgeny Prigozhin, ο οποίος θεωρείται ότι είναι ο επικεφαλής του Group.[5]
Με βάση τα τωρινά δεδομένα, φαντάζει
πρακτικά αδύνατο να τηρηθεί η οποιαδήποτε εκεχειρία μεταξύ των αντιμαχόμενων
πλευρών. Ίσως ένα πρώτο θετικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση να είναι η
συμφωνία των υπουργών εξωτερικών της ΕΕ της 17ης Φεβρουαρίου, όπου
αποφασίστηκε η ανάληψη μιας νέας αεροναυτικής επιχείρησης στη Μεσόγειο, με
σκοπό την τήρηση του εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη Λιβύη.
[1] Το Κατάρ έχει, επίσης, συνάψει πλήθος οικονομικών συμφωνιών με τη Λιβύη, τις οποίες προσπαθεί να περισώσει στηρίζοντας τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας.
[2] Μαζί με τη Ρωσία, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν τις βασικές χώρες οι οποίες προμηθεύουν με όπλα τον στρατό του Χάφταρ.
[3] Ο πρόεδρος Πούτιν, σε ένα αποκαλυπτικό του σχόλιο το 2012, δήλωσε ότι μέσω τέτοιων εταιριών μπορούν να επιτευχθούν στόχοι εθνικού ενδιαφέροντος, χωρίς την ευθεία ανάμιξη του κράτους.
[4] Εκτός από τη Λιβύη, το Wagner Group βρίσκεται στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από το 2017, στο Σουδάν από το 2018, όπως επίσης και στη Συρία, όπου έχει λάβει μέρος σε μερικές από τις σημαντικότερες μάχες ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος αλλά και τις δυνάμεις της ανταρτών της αντιπολίτευσης.
[5] Ο Prigozhin, που είναι στενός φίλος του προέδρου Πούτιν, διαθέτει ολόκληρο δίκτυο συνεργατών (επιχειρηματίες, επιστήμονες, πολιτικούς αναλυτές κ.α), το οποίο δραστηριοποιείται ανά την υφήλιο, προσπαθώντας να προωθήσει τα ρωσικά συμφέροντα.
Σχολιάστε το άρθρο