“Εάλω η Πόλις” – Χρονικογράφοι της εποχής φωτίζουν σκοτεινές και άγνωστες πτυχές της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους
29 Μαΐου 1453, η “αποφράδα” μέρα του Ελληνισμού, η μέρα που η Κωνσταντινούπολη, η Βασιλεύουσα, έπεσε στα χέρια του σουλτάνου Μεχμέτ Β’ και των Οθωμανών.
Μπορεί η Βυζαντινή Αυτοκρατορία να είχε ήδη καταρρεύσει, τα εδάφη της να είχαν καταληφθεί από τους Τούρκους και να είχε συρρικνωθεί σε ένα διάστημα 4 αιώνων, όμως εκείνη η Τρίτη έμελλε να είναι μια από τις πιο σημαντικές ημέρες στην ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια Ιστορία. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος αν η Πόλη άντεχε. Αν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και οι λιγοστοί υπερασπιστές των τειχών είχαν καταφέρει να αποτρέψουν την τελευταία Άλωση.
Οι μύθοι και οι θρύλοι που συνοδεύουν αυτό το τεράστιας σημασίας γεγονός είναι πάρα πολλοί, ελάχιστοι εκ των οποίων έχουν πραγματική βάση. Η Κερκόπορτα, ο “Μαρμαρωμένος Βασιλιάς”, η στάση της Δύσης, οι ήρωες και οι προδότες εντός των τειχών, ξεπηδούν από τα ιστορικά και σχολικά βιβλία, άλλοτε ως αδιαπραγμάτευτες αλήθειες και άλλοτε ως θολά σημεία, γεμάτα ασάφειες και γενικεύσεις. Ποια είναι, όμως, η αλήθεια;
Οι χρονικογράφοι – αυτόπτες μάρτυρες: Ο Γεώργιος Σφραντζής και ο Νικολό Μπάρμπαρο
Δύο είναι οι ιστορικοί/χρονικογράφοι οι οποίοι ήταν αυτόπτες μάρτυρες της Άλωσης και κατάφεραν να καταγράψουν τα γεγονότα εκείνων των 54 ημερών, όσων κράτησε δηλαδή η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τη μεγαλύτερη στρατιά που είχε δει ο κόσμος.
O Γεώργιος Σφραντζής όχι μόνο ήταν παρών στις ιστορικές εκείνες στιγμές, αλλά και πρωταγωνίστησε στις προσπάθειες απόκρουσης των Οθωμανών. Xρόνια μετά την Άλωση γράφει το “Μικρόν Χρονικόν” και το “Μεγάλο Χρονικόν” που αναφέρεται στις τελευταίες ημέρες της Βασιλεύουσας.
Σε αυτόν ανήκουν και οι ανατριχιαστικές περιγραφές των τελευταίων στιγμών της Πόλης: “Υστερα οι εχθροί ανέβηκαν σωρηδόν στα τείχη και διασκόρπισαν τους δικούς μας. Εγκατέλειψαν τα εξωτερικά τείχη και έμπαιναν από την πύλη καταπατώντας ο ένας τον άλλον.
Αυτά γίνονταν όταν σηκώθηκε φωνή και από μέσα και από έξω και από τη μεριά του λιμανιού: Εάλω το φρούριον και τα στρατηγεία και τη σημαία άνωθεν εν τοις πύργοις έστησαν (οι Τούρκοι) και αυτή η κραυγή έτρεψε τους δικούς μας σε φυγή και ζωντάνεψε τους εχθρούς μας, οι οποίοι με ενθουσιασμό και με αλαλαγμούς, χωρίς πια κανένα φόβο, ανέβαιναν όλοι τους στα τείχη. (…) Ετσι οι εχθροί κυρίευσαν όλη την Πόλη στις 29 Μαΐου, ημέρα Τρίτη, τη δεύτερη ώρα της ημέρας, του έτους 6961 (1453). Οι Τούρκοι άρπαξαν και αιχμαλώτισαν όσους συναντούσαν μπροστά τους, εκείνους που προσπαθούσαν να αντισταθούν τους έσφαξαν. Και η γη σε μερικά μέρη δεν φαινόταν καθόλου από τους πολλούς νεκρούς”.
Συγκλονιστική είναι και η περιγραφή από τον Βενετό γιατρό Νικολό Μπάρμπαρο: “Με το πρώτο φως της αυγής, οι Τούρκοι μπήκαν μέσα στην Κωνσταντινούπολη από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, εκεί όπου είχαν γκρεμιστεί τα τείχη από τις βομβάρδες τους.(…) Όλοι άρχισαν να τρέχουν σαν λυσσασμένα σκυλιά στη στεριά ψάχνοντας για χρυσάφι, κοσμήματα κι άλλα πλούτη, κι ακόμα να αιχμαλωτίσουν τους εμπόρους. Περισσότερο έψαχναν μέσα στα μοναστήρια κι όλες οι μοναχές στάλθηκαν στο στόλο τους κι ατιμάστηκαν και ταπεινώθηκαν από τους Τούρκους. Έπειτα πουλήθηκαν όλες σκλάβες στα παζάρια της Τουρκίας. Αλλά και όλες οι κοπέλες ατιμάστηκαν κι έπειτα πουλήθηκαν και μάλιστα ακριβά, αν και μερικές από εκείνες προτίμησαν να ριχτούν στα πηγάδια και να πνιγούν παρά να πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Το ίδιο έκαναν και πολλές παντρεμένες. Οι Τούρκοι φόρτωσαν τα καράβια τους με αιχμαλώτους και αμύθητα πλούτη. […] Το αίμα έτρεχε στη γη όπως όταν βρέχει και το νερό πλημμύριζε τα ρείθρα των δρόμων, τόσο πολύ αίμα χύθηκε”.
Σχολιάστε το άρθρο