Η Επανάσταση του Λιτοχώρου Ολύμπου (μέρος 4ο)

Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου – Εκεί όπου υψώθηκε η Σημαία της Επανάστασης του 1878

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου στο Λιτόχωρο κατασκευάστηκε το 1760 από τους Λιτοχωρίτες. Την ίδια χρονιά που πέρασε από το Λιτόχωρο ο Κοσμάς ο Αιτωλός.

Όλες οι πηγές και οι μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί συνηγορούν στο γεγονός πως αποτέλεσε το επαναστατικό κέντρο της Επανάστασης του 1878. Πιθανότατα ως αρχηγείο χρησίμεψε η οικία του αρχηγού της επανάστασης και Προέδρου της Προσωρινής Κυβέρνησης της Μακεδονίας, Λιτοχωρίτη Ευάγγελου Κοροβάγκου.

Σύμφωνα με τη βιογραφία του Λιτοχωρίτη Ιωάννη Βλαχόπουλου “Τάρταρου”: «Ο ναός εκτίσθη το 1760 επί μικρού ναΐσκου με σταυροθολιά και κάλλιστον εικονοστάσιον εκ ξύλου καρυδιάς.
Εις τον ναόν του Αγίου Δημητρίου υψώθη η Σημαία της Επαναστάσεως του 1878…».

Σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η 18^η Φεβρουαρίου είναι ιστορική ημέρα για την Επανάσταση, όπου στον ναόν του Αγίου Δημητρίου, μετά τη Θείαν Λειτουργίαν, ύψωσαν την σημαίαν της Επανάστασης…» και μετά την αποτυχία της Επανάστασης του 1878, κατά την είσοδο των Τούρκων στο χωριό «τον εβομβάρδισαν και εν συνεχεία τον έκαψαν».

Στο βιβλίο «ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟ» του Αθανασίου Γ. Αδαμόπουλου, στο κεφάλαιο «Ο σταυρός του Αγίου Δημητρίου», υπάρχει διήγηση του Ιωάννη Αδαμόπουλου (γεννημένου το 1880) που αναφέρει: «Ο τούρκικος στρατός επυρπόλησε πρώτον την οικεία του αρχηγού της Επαναστάσεως Κοροβάγκου, κατόπιν τον άγιον Δημήτριον, τα δύο σχολεία…
Ο ναός βομβαρδίστηκε με 40 κανονιές…»

Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Λιτόχωρο πήρε την σημερινή της μορφή, μετά την ανακατασκευή του 1894. Τότε που οι Λιτοχωρίτες με μεράκι και αυταπάρνηση έχτισαν, στο ίδιο σημείο, τον ναό τους.