Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα οινοτουρισμού στις 10 Νοεμβρίου 2019, το olympusmera.gr άνοιξε, λίγες μέρες πριν, τις πύλες του Κτήματος Κατσαρού – Διαβάστε ολόκληρο το οδοιπορικό

Αφορμή για την επίσκεψή μου στο Κτήμα Κατσαρού, που βρίσκεται έξω από το μικρό οικισμό της Κρανιάς Ολύμπου, αποτέλεσε η συμμετοχή του κτήματος στη “Διαδρομή του Κρασιού των θεών του Ολύμπου” που διοργανώνεται την Κυριακή 10 Νοεμβρίου, με αφορμή την Πανευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού. Στην άτυπη γιορτή συμμετέχουν οινοποιεία σε όλη την Ελλάδα, αυτά που συμμετέχουν από την Βόρεια Ελλάδα μπορείτε να τα δείτε ΕΔΩ.

Η Κρανιά Ολύμπου είναι ένα χωριό με 40 μόνιμους κατοίκους «σκαρφαλωμένο» στις υπώρειες του μυθικού Ολύμπου, χωρίς τη θέα προς τις κορυφές. Κύριος οικισμός της περιοχής είναι ο Πυργετός. Η Κρανιά βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την Κατερίνη (λιγότερο από 1 ώρα οδήγησης), είναι προσβάσιμη με δύο τρόπους: Μέσω της νέας εθνικής οδού όπου φτάνεις μέχρι την Ραψάνη και ακολουθείς τη σηματοδότηση προς Κρανιά και μέσω της παράπλευρης οδού στην ΠΑΘΕ. Αυτή τη διαδρομή ακολούθησα, χωρίς την άνεση των νέων τούνελ και χωρίς διόδια.

Μια στάση στην Σκοτίνα

Πριν πάρω το δρόμο για να φτάσω στο Κτήμα Κατσαρού, όπου είχα ραντεβού με τον ευγενέστατο Ευρυπίδη Κατσαρό, έκανα μια στάση στην Σκοτίνα. Εκεί ήμουν προσκεκλημένος παρέας φίλων στο αποστακτήριο του «Πολυχρού». Η διαδρομή ως εκεί ανηφορική και δαιδαλώδης, πρόγευση για το τί θα συναντούσα στο δρόμο προς το Κτήμα Κατσαρού. Το αποστακτήριο του «Πολυχρού» είναι καλά κρυμμένο μέσα στο μικτό δάσος πεύκης και ελάτης της Σκοτίνας, χωρίς ταμπέλες και πολλά – πολλά. Άμα το ξέρεις πας, άμα δεν θυμάσαι ρωτάς ευγενέστατους γέροντες που βγήκαν να απολαύσουν την ηλιόλουστη ημέρα μπρος στο φρεσκοβαμμένο πεζούλι του σπιτιού τους. Πήρα λοιπόν το δρόμο και βρήκα την πόρτα ανοικτή, όπως ακριβώς μου είπε η κυρά που συνάντησα στην απότομη και ανηφορική στροφή που σε οδηγεί εκεί.

Μια ελληνική σημαία, μυρωδιές από γλυκάνισο και ψητά, συνοδεύουν την παρουσία σου εκεί. Η δροσιά του δάσους μπορεί να σου απαλύνει το μυαλό από τις σκέψεις και να αφεθείς στην μυστική μυσταγωγία της τέχνης του τσίπουρου. Ο χρόνος μου ήταν πιεσμένος, δυο μικρά σφηνάκια άνευ γλυκανίσου και για μεζέ ένα κομμάτι φρεσκοψημένο λουκάνικο από την Σκοτίνα, μέσα σε μια γωνία ζεστού καρβελιού με λίγο ντομάτα και χοντρό αλάτι. Απόλαυση. Η μαγεία της απλότητας έχει ρίζες σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας. Στον Όλυμπο ιδιαίτερα.

Μετά από τις ευχές για «Καλά τσίπουρα» και ραντεβού με τους φίλους τα τσιπουράδικα του Λιτοχώρου και της Πλάκας, ξεκίνησα ολοταχώς για το Κτήμα Κατσαρού. Ξαναείδα τη γιαγιά που καθόταν στο πεζούλι του σπιτιού της και πήρα την κατηφόρα.

Ο δρόμος για το Κτήμα Κατσαρού, στην Κρανιά Ολύμπου

Ο δρόμος είναι ευχάριστος μέχρι και την έξοδο για Πυργετό. Το μονότονο της συνεχόμενης βλάστησης των εθνικών οδών σπάει από το πράσινο μερικών πεύκων που ο αέρας έριξε τους σπόρους τους εκεί και αυτά τα αναθεματισμένα φύτρωσαν στο πουθενά. Μαύρη πεύκη σίγουρα. Σκληροτράχηλο είδος, πρόδρομο της ακόμη πιο σκληροτράχηλης δασικής πεύκης που μαζί με τα ρόμπολα στολίζουν τις ψηλές πλαγιές του Ολύμπου.

Αφήνοντας πίσω τον Πυργετό, ακολουθείς έναν άκρως δαιδαλώδη δρόμο που όμοιό του έχω συναντήσει στη διαδρομή από την Ελάτη προς το Περτούλι στα Τρίκαλα. Ανεβαίνοντας ψηλότερα βλέπεις ελαιώνες και πλατάνια που ήδη το χρώμα των φύλλων τους χρυσαφίζει στις ηλιαχτίδες της ημέρας. Ξέχασα να αναφέρω τα αμπέλια, δίπλα στις «χρυσές ελιές» που λέει και ο αξεπέραστος Ελύτης.

Πέρασα έξω από την Κρανιά, μιας και η ικανοποιητική σήμανση με οδήγησε απευθείας στον χώρο του κτήματος. Η πρώτη εντύπωση που μου δόθηκε είναι πως επισκέφθηκα ένα εξοχικό σπίτι χτισμένο σε σημείο με απεριόριστη θέα στην πεδιάδα των Τεμπών, στην Ολύμπια ακτογραμμή και στις παρυφές του Κισσάβου.

Στο Κτήμα Κατσαρού

Δεν έπεσα και πολύ έξω. Σε υψόμετρο 807 μέτρων, ο Ευρυπίδης Κατσαρός, οινολόγος και ψυχή του κτήματος μου εξιστόρησε το πως ο γιατρός πατέρας του ήρθε στην περιοχή στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Εκεί έχτισε το σπίτι – αυτό που αντίκρισα – σε μια έκταση τριών στρεμμάτων με ιδιαίτερα μεγάλη κλίση όπου και μέσα στα όρια του οικοπέδου φύτευσε τα πρώτα αμπέλια Cabernet Sauvignon και Merlot. Από εκεί βγήκαν οι πρώτες ερασιτεχνικές οινοποιήσεις για προσωπική κατανάλωση και για καλούς φίλους.

Στην συνέχεια ο Δημήτρης Κατσαρός, με την πολύτιμη βοήθεια της γυναίκας του Στέλλας, αποφάσισε να πειραματιστεί με την φύτευση διαφόρων ποικιλιών αμπελιού στην περιοχή που οι τότε υπέργηροι παππούδες την παρουσίαζαν ως παράδεισο για τα αμπέλια. Έτσι η οικογένεια προχώρησε στην αγορά επικλινών κομματιών γης στις πλαγιές του νοτιοανατολικού Ολύμπου. Οι ποικιλίες που φυτεύτηκαν αρχικά κατόπιν έρευνας και πειραματισμών, έχοντας σαν στόχο την παραγωγή κρασιού εξαιρετικής ποιότητας ήταν το Cabernet Sauvignon και το Μerlot. Το πρώτο κρασί παρήχθη το 1987 και κυκλοφόρησε στο εμπόριο το 1989 σε 300 μόλις φιάλες.

Από το 2007 το Κτήμα Κατσαρού πέρασε στη νέα εποχή, με απόλυτο σεβασμό όμως στο παρελθόν της οικογένειας και της περιοχής. Ο οικοδεσπότης μου Ευρυπίδης Κατσαρός είναι ο υπεύθυνος παραγωγής που μετά από σπουδές γενικής Βιολογίας στο πανεπιστήμιο του Bordeaux και Oινολογίας στο πανεπιστήμιο της Βουργουνδίας συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση.

Σήμερα ο αμπελώνας του κτήματος αποτελείται από 105 στρέμματα πλήρως προστατευμένα – όλα φραγμένα, είτε με ηλεκτροφόρα, για τα αγριογούρουνα, σύρματα – και καλλιεργείται βιολογικά στο 100%. Το οινοποιείο σήμερα παράγει 55.000 χιλιάδες φιάλες με 25.000 περίπου φιάλες να αντιστοιχούν στο μοναδικό λευκό που παράγεται. Στο ξακουστό βαρελίσιο Chardonnay που κάθε χρόνο κυκλοφορεί με διαφορετική ετικέτα που αναπαριστά κάποιο από τα πολλά αγριολούλουδα του Ολύμπου.

Στο οινοποιείο του κτήματος

Το οινοποιείο βρίσκεται σε χαμηλότερο, από το σπίτι, επίπεδο και έχει τις δεξαμενές και στο επίπεδο αυτό υπάρχουν οι μηχανές και η ετικετέζα. Στην ερώτησή μου για τις magnum και τις – ακόμα μεγαλύτερες – φιάλες, μια ερώτηση που μου αρέσει να κάνω σε όλα τα οινοποιεία που επισκέπτομαι, ο Ευρυπίδης μου απάντησε ότι και οι άλλοι. Η εμφιάλωση γίνεται με το χέρι. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που – λέω εγώ πως – στις μεγαλύτερες φιάλες το κρασί γίνεται καλύτερο.

Στο ίδιο επίπεδο, σε ξεχωριστές αίθουσες βρίσκονται τα μικρά δρύινα γαλλικά βαρέλια όπου και το κρασί «αναπαύεται» και ωριμάζει μέχρι και την ώρα της μίξης ή της εμφιάλωσης. Ένα μικρό βαρέλι, το μικρότερο, χωρά 228 λίτρα εκλεκτού οίνου. Σε απόλυτη ησυχία και με ελεγχόμενες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας, το κρασί ετοιμάζεται για την κατανάλωσή του. Στην πρώτη αίθουσα βαρέλια με τον ερυθρό οίνο, πιο βαθιά τα βαρέλια με το Chardonnay.

Στο υπόγειο του κτιρίου κάτω από το οινοποιείο, «ξεκουράζονται» οι γεμάτες κρασί φιάλες του κτήματος για αρκετό καιρό πριν μπει πάνω τους – ως στολίδι και σήμα αναγνώρισης – η ετικέτα και πριν τοποθετηθούν στα χάρτινα κιβώτια.

Η γευσιγνωσία

Ο Ευρυπίδης με χαρά με οδήγησε στην εντυπωσιακή αίθουσα γευσιγνωσίας, μοναστηριακού τύπου και ανάλογη της ιστορίας και του ονόματος του κτήματος.

Το θρησκευτικό στοιχείο είναι έντονο και βρίσκεται παντού στο οινοποιείο με εικόνες και τοιχογραφίες. Ο ντυμένος με ξύλο τοίχος ντυμένος με ξύλο μου θύμισε τέμπλο εκκλησίας και τα καθίσματα χώρο τράπεζας μοναχών.

Όλα αυτά εξαιρετικά στημένα, χωρίς υπερβολές, σε ένα περιβάλλον έτοιμο να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.

Ο Ευρυπίδης είναι ωραίος τύπος. Ευγενέστατος, όπως προ είπα, χαλαρός και σίγουρος για αυτό που κάνει. Ακόμα και σήμερα πειραματίζεται σε νέες ποικιλίες και αναζητήσει τρόπους αναβάθμισης του πολύτιμου προϊόντος του.

Με περηφάνια μου παρουσίασε ένα προς ένα τα πολύτιμα κρασιά που παράγει το κτήμα, ένα λευκό και τρία ερυθρά. Επέμεινε στο γεγονός να μου αναφέρει πως βασικός λόγος που τα κρασιά παραμένουν ποιοτικά στο πέρασμα των χρόνων είναι ένας συνδυασμός του δίπτυχου: Υγιέστατη και ώριμη πρώτη ύλη. «Και αγάπη και μεράκι», συμπλήρωσα εγώ με τον Ευρυπίδη να χαμογελά την ώρα που άνοιγε την πρώτη φιάλη Chardonnay 2018 του κτήματος που εξαντλείται. Η χρονιά του 2019 θα κυκλοφορήσει τον Φλεβάρη του 2020, μιας και χρειάζεται 5 ½ μήνες παλαίωσης στα βαρέλια. Αυτό για τον Κατσαρό είναι όρος απαράβατος.

Το κιτρινόχρυσο Chardonnay μου φάνηκε πως στο φως του ήλιου έβγαλε κάποιες ανοιχτοπράσινες ανταύγειες. Φρούτα κίτρινα στη μύτη, βανιλάτο στο στόμα και κρύο! Το κρύο της περιοχής έβγαινε μέσα στο στόμα μου, η γεύση του έμενε για αρκετή ώρα στο στόμα. Ωραίο Chardonnay!

Πριν φτάσουμε στη ναυαρχίδα του κτήματος, το ξακουστό Κτήμα Κατσαρού ερυθρό, περάσαμε από το καινούριο Ξινόμαυρο με την κωδική ονομασία “Valos” και το μονοποικιλιακό Merlot των 2.500 μονάχα φιαλών. Κρασιά καλοδουλεμένα, αντάξια του ονόματος που φέρουν στην ετικέτα τους.

Η ναυαρχίδα του κτήματος

Το πολυβραβευμένο «Κτήμα Κατσαρού Ερυθρό» πέρα από ναυαρχίδα του κτήματος αποτελεί και σήμα κατατεθέν για τα κρασιά που παράγονται στον Όλυμπο. Μπορεί η ποικιλιακή του σύνθεση να μην έχει κάτι το καθαρά ελληνικό, η επιτυχία του όμως να καθιερωθεί και να κρατηθεί σε υψηλότατα standard είναι ένας θρίαμβος για τους ιδιοκτήτες του, τους οινόφιλους και βέβαια τους ίδιους τους κατοίκους της περιοχής.

Πως να το περιγράψεις;
Οι λέξεις χάνονται στις στροφές του μυαλού στις εκρήξεις των γεύσεων στο στόμα. Προλαβαίνεις να το δεις. Βαθύ πορφυρό χρώμα. Και μετά; Πληθωρική και έντονη μύτη φραγκοστάφυλου, βύσσινου, μαύρου κερασιού με νότες μελανιού και βουτύρου. Στόμα παχύ και βελούδινο με άψογη δομή και τανίνες που υπόσχονται μεγάλη αντοχή στο χρόνο. Μακρά επίγευση και μεγάλη διάρκεια.

Ανάμεσα στα μεθυστικά αρώματα των εκλεκτών κρασιών και της φύσης που άρχισε να μυρίζει χειμώνα, αποχαιρέτησα και ευχαρίστησα τον Ευρυπίδη Κατσαρό. Ο ήλιος χανόταν πίσω από τις πλαγιές του αέναου, του ανυπέρβλητου και συνάμα μοναδικού Ολύμπου.

Μοναδικού και ξακουστού στον κόσμο όλο για τη μυθολογία, την ιστορία και την ελληνικότητά του.